Katarakt ameliyatı dünyada en çok uygulanan göz cerrahilerden biridir. Bu nedenle hemen hemen herkes ileri yaşta olan yakın çevresinden tanıdıklarının katarakt ameliyatı olduğunu duyabilmektedir.
Katarakt ameliyatı oldukça hızlı ve seri bir cerrahidir. Kişinin hastanede çok fazla zaman geçirmesine gerek yoktur. Ancak ameliyatın kısa sürede yapılabilmesi ya da hastanede kalış gerektirmemesi katarakt ameliyatının kolay bir ameliyat olduğu fikrini gündeme getirmemelidir. Aksine katarakt ameliyatı en önemli göz cerrahilerinden biridir.
Bazı gözler özellikle yapıları gereği risklere ve komplikasyonlara meyilli olabilmektedirler. Bunlar oldukça nadir görülmekle birlikte önemsenmelidir. Katarakt ameliyatı öncesi gözün mutlaka biyomikroskopla incelenmesi, değerlendirilmesi ve ardından katarakt ameliyatı kararının alınması gerekmektedir. Katarakt ameliyatı öncesi yapılan detaylı fizik muayene ameliyat risklerini en aza indirecektir.
Katarakt ameliyatı olacak olan kişilerin en merak ettiği sorularub başında katarakt ameliyatı nasıl bir ameliyat? katarakt ameliyatında uyunur mu? katarakt ameliyatı nasıl olacak? katarakt ameliyatında göze iğne yapılacak mı? gelmektedir. Katarakt ameliyatı sıklıkla özellikle ileri yaşa bağlı yapılan katarakt ameliyatında damla anestezi yapılmaktadır.
Damla anestezi ile katarakt ameliyatında göze göz bebeğini büyütmek için damla damlatılır. Bunlara ek olarak hastanın katarakt ameliyatı esnasında ağzı ve acı hissetmesine engel olacak olan damlalar da damlatılır. Bu damlalar yaklaşık 20-30 dakika etili olmaktadır ve bu esnada da katarakt ameliyatı tamamlanabilmektedir.
Damla anestezi ile yapılan katarakt ameliyatında hastalardan istenen doktoru ile iletişim halinde kalması ve mikroskop ışığını takip edebilmesidir. Steril bir ortamda gerçekleşen ameliyat esnasında uygulanan damlalar ağrıyı tamamen keser ancak hasta uyanıktır ve doktoru ile iletişim halindedir. Katarakt ameliyatı esnasında hasta gözünün suyla yıkandığını hisseder, gözüne dokunulduğunu hisseder ancak asla ağrı şikayeti olmamaktadır.
Ameliyat ortamı şüphesiz toplumda alışık olunan ve sürekli gidilen aşina ortamlar değil. Ameliyat söz konusu olduğunda kişide hafif gerilim ve endişe hali gözlenebilmektedir. Özellikle katarakt ameliyatı olacak olan kişiler ameliyat esnasında acaba hareketsiz duyabilir miyim? mikroskop ışığına bakıp, doktorun direktiflerini takip edebilir miyim? sırtüstü yatabilir miyim? gibi birtakım endişeler yaşayabilmektedir. Böyle bir tablo gözlemlediğimiz hastalarda ve eğer hasta da bu durumunu dile getirirse katarakt ameliyatı için ikinci seçenek yani sedasyonla katarakt ameliyatı gündeme gelmektedir.
Bir anestezi hekiminin yardımıyla, onun kontrolü altında katarakt ameliyatı gerçekleştirilir. Hastada damar yolu açılarak, kendisini rahat ve sadece ameliyat esnasında konforlu hissettirecek ayrıca doktoru ile iletişimine de zarar vermeyecek kadar sedatif ilaçlar verilir. Bu sayede ameliyat daha rahat geçer ve yine ağrı şikayeti asla olmamaktadır. Hastaların önemli bir kısmı ameliyata girip çıktığını bile anlamamaktadır. Hastalar sedasyonla yapılan katarakt ameliyatını sıklıkla "Oldukça kolay bir ameliyattı, içeriye girdim çıktım, biraz doktorla sohbet ettim. Keyifliydi." demektedir.
Çok ileri yaşta olan ve işitme engeli bulunan yani cerrahi esnasında doktora uyum sağlamakta zorlanacak hastalara genel anestezi uygulanmaktadır. Ayrıca anksiyetesi çok yüksek olan ve ameliyatta gözünü dahi açamayacağını, aşırı derecede korkacağını ve hiçbir şey hissetmek istemediğini dile getiren hastalara katarakt ameliyatı esnasında genel anestezi uygulanmaktadır.
Katarakt elbette yaşa bağlı gelişen bir hastalıktır ancak sadece yaşlılarda değil aynı zamanda genç yaş grubunda hatta bebeklerde bile görülebilmektedir. Travmaya bağlı katarakt gelişebilir, göz içi iltihaplar katarakt ameliyatına neden olabilir, ayrıca doğuştan gelen bebeklik kataraktları da olabilmektedir. Bu durumlarda da genel anestezi ile katarakt ameliyatı gündeme gelebilmektedir.
Katarakt ameliyatı sıklıkla damla anestezi yani lokal anestezi ile yapılmaktadır. Eğer ameliyat öncesi damla anestezi kararı alındıysa hastadan uzun saatler açlık ya da susuzluk istenmez. Bu nedenle de ameliyat günü hafif bir kahvaltı yaparak hastanın hastane gelmesi istenir. Katarakt ameliyatı öncesi hastanın gözüne damla damlatılır mı? Katarakt ameliyatı öncesi hastanın gözüne göz bebeklerini büyüten damlalar damlatılır. Taraf işaretlemesi yapılır ve bu süreç ortalama 1 saat sürmektedir. Normal kıyafetlerle ameliyathaneye girilmez, hastaya ameliyathane koşullarına uyum sağlayacak steril kıyafetler giydirilir ve ameliyat süreci başlar.
Katarakt ameliyatı için eğer sedasyon ya da genel anestezi alınmadı ve damla anestezi ile katarakt ameliyatı gerçekleştirildi ise hasta ameliyattan ortalama 15 dakika sonra eğer kendini de iyi hissediyorsa evine gidebilir.
Katarakt ameliyatı sonrası gözler sadece 1 gece kapalı kalmak koşuluyla bandaj ile kapatılır. Ameliyat günü eve giden hastanın artık gözüne bir damla damlatmasına gerek yoktur. Sadece akşam ağrı şikayeti olması durumda hastaya ağrı kesici verilmektedir. Ayrıca hem ameliyat akşamı hem de gün içerisinde hasta ile doktor sürekli iletişim halinde kalarak ameliyat sonrası süreci birlikte değerlendirmektedir.
Katarakt ameliyatı sedasyon ya da genel anestezi ile gerçekleştirildiyse ameliyattan sonra sadece anestezinin etkisinin geçmesi için hastanın birkaç saat hastanede kalması istenir. Yine bu durumda da hastanın gece hastanede kalmasını gerektiren bir durum yoktur.
Katarakt ameliyatından bir gün sonra yeniden hastaneye gidilir. Ertesi sabah gözdeki bandaj açılır ve ameliyat sonrası gerekli kontrol ve muayeneler yapılır. Katarakt ameliyatı sonrası ilaç kullanılır mı? Katarakt ameliyatı sonrası hastalara yaklaşık 1ay süreyle kullanacağı göz damlaları ve pomadlar verilir.